Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng đề xuất giải pháp chống ngập úng đô thị Tam Kỳ và vùng phụ cận

Ngày 25/11/2021, UBND tỉnh Quảng Nam phối hợp với Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng tổ chức hội thảo “Đánh giá hiện trạng và xác định nguyên nhân ngập lụt TP.Tam Kỳ và vùng phụ cận”. Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam -  Lê Trí Thanh và PGS.TS Đoàn Quang Vinh - Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng đồng chủ trì hội thảo.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam -  Lê Trí Thanh và PGS.TS Đoàn Quang Vinh - Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng đồng chủ trì hội thảo

Thực tế những năm gần đây, khi có các trận mưa lớn diện rộng thì nhiều đường phố, khu dân cư trên địa bàn Tam Kỳ lại ngập sâu. Tại Tam Kỳ và vùng phụ cận mưa lớn thường xảy ra từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 12 hàng năm.

Đài Khí tượng thủy văn Quảng Nam thống kê, giai đoạn 1999 - 2021, trên sông Tam Kỳ đã xuất hiên 14 đợt lũ lụt (trung bình 2 năm xảy ra 1 đợt lũ lụt). Ngoài trận lũ lịch sử tháng 11/1999, thì các năm 2018, 2020 và 2021 liên tiếp xuất hiện lũ trên báo động 3, gây ra ngập lụt diện rộng.

Tình trạng ngập lụt thành phố Tam kỳ và các vùng phụ cận diễn ra thường xuyên khi mưa lớn

PGS.TS Nguyễn Chí Công – Trưởng khoa Khoa Xây dựng Công trình thủy, Trường Đại học Bách khoa, ĐH Đà Nẵng, chủ nhiệm đề tài “Đánh giá diễn biến ngập lụt và đề xuất giải pháp ứng phó ngập lụt TP.Tam Kỳ trong bối cảnh đô thị hóa và biến đổi khí hậu”, nhận diện được nhiều yếu tố bất lợi gây ngập lụt cục bộ đô thị Tam Kỳ và vùng phụ cận. Theo PGS.TS Nguyễn Chí Công, Tam Kỳ với hướng kiến tạo tự nhiên bất lợi cho tiêu và thoát lũ. Bằng chứng là độ dốc sông bé (I<0,013%); cao trình đáy sông thấp (-2,0 đến - 0,6m); cộng với việc chịu tác động trực tiếp mực nước triều.

PGS.TS Nguyễn Chí Công – Trưởng khoa Khoa Xây dựng Công trình thủy, Trường Đại học Bách khoa, ĐH Đà Nẵng trình bày kết quả nghiên cứu của đề tài tại Hội thảo

Điều dễ nhận thấy là dù thành phố Tam Kỳ đã xây dựng các hạng mục kè sông, hồ điều tiết nước nhưng các công trình này gần như không phát huy hiệu quả khi có lũ ngoài sông và mưa lớn trên đô thị. Thực tế các dự án khớp nối hạ tầng kỹ thuật tại đô thị Tam Kỳ đầu tư dở dang, thiếu đồng bộ.

Chủ tịch UBND TP.Tam Kỳ - Bùi Ngọc Ảnh cho biết, các dự án đã được đầu tư xây dựng trong vài năm gần đây như đường trục chính từ Khu công nghiệp Tam Thăng đi cảng Kỳ Hà và sân bay Chu Lai; đường Điện Biên Phủ; dự án Khu phố chợ Chiên Đàn…, đã ảnh hưởng đến tình hình ngập lụt Tam Kỳ.

PGS.TS Nguyễn Chí Công phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp chống ngập tại TP Tam Kỳ và các vùng phụ cận

PGS.TS Nguyễn Chí Công phân tích thêm, năng lực tiêu thoát lũ của hệ thống sông, do lòng sông bị thu hẹp và trữ lượng nước bị suy giảm từ việc san lấp và nâng cao mặt bằng vùng trũng thấp cũng là một trong những nguyên nhân gây ngập sâu ở Tam Kỳ.

Đề xuất giải pháp chống ngập, PGS.TS Nguyễn Chí Công cho rằng, thành phố phải xác định hành lang thoát lũ cho sông Tam Kỳ, Bàn Thạch, sông Đầm và Trường Giang, để đảm bảo thoát được lưu lượng lũ thiết kế ứng với một tần suất lũ nhất định. Việc xác định hành lang thoát lũ cho lưu vực sông vùng nghiên cứu là tính toán bề rộng mặt cắt ngang đoạn sông để đảm bảo thoát được lưu lượng lũ thiết kế.

Thêm vào đó, cần xác định mực nước gia tăng tại mặt cắt tính toán khi có các công trình, khu dân cư để làm cơ sở xác định cao trình quy hoạch chống lũ và quy hoạch khu dân cư. Một giải pháp khác mà Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng đề cập là phân lũ và kiểm soát lũ trên sông Bàn Thạch và vũng trũng phía tây Tam Kỳ.

“Chúng tôi đề xuất hạ thấp mực nước lũ trên sông Bàn Thạch bằng hình thức phân lũ từ sông này tại khu vực Thăng Bình về sông Trường Giang nhằm giảm lưu lượng tập trung về sông Bàn Thạch đoạn đầu thành phố như hiện nay. Phân lũ từ hồ sông Đầm sang sông Trường Giang. Mặt khác, cần kiểm soát lũ từ lưu vực trũng phía tây đường Nguyễn Hoàng và đường sắt Bắc – Nam đổ về các hồ Nguyễn Du, Duy Tân và hồ Ngã Ba bằng cách chuyển hướng dòng chảy ra sông Tam Kỳ và suối Tây Yên”, PGS.TS Nguyễn Chí Công nêu giải pháp.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - Lê Trí Thanh kết luận tại Hội thảo

Kết luận hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - Lê Trí Thanh nhấn mạnh, xác định căn nguyên dẫn đến tình trạng ngập lụt ở Tam Kỳ và vùng phụ cận là công việc đòi hỏi mang tính khoa học, cần tranh thủ ý kiến phản biện đa chiều của các chuyên gia xây dựng, thủy lợi và nhiều ngành liên quan khác nhau.

UBND TP Tam Kỳ kiến nghị, tỉnh cần sớm nạo vét, khơi thông dòng chảy các sông Trường Giang, Tam Kỳ, Kỳ Phú, Bàn Thạch để tăng khả năng thoát lũ ra cửa An Hòa (Núi Thành). Đầu tư dự án nâng cao năng lực thoát nước lũ cho Tam Kỳ, trong đó gồm các danh mục nâng cấp, cải tạo hệ thống thoát nước nội thị; hồ điều tiết và kênh chỉnh dòng thoát nước phía tây nội thị; cải thiện năng lực thoát lũ hồ Sông Đầm ra sông Trường Giang; xây kè và đường ven sông Tam Kỳ với tổng nguồn vốn cần khoảng 1.851 tỷ đồng.

Biên tập: Trung tâm Học liệu và Truyền thông, Trường Đại học Bách khoa, ĐH Đà Nẵng